گلیسیرین چیست ؟

این ماده نوعی حلال است که می تواند در صنایع شوینده، آرایشی ، غذایی و… مورد استفاده قرار بگیرد. گلیسیرین به عنوان یک نوع کربوهیدرات به نام الکل قند یا پلیول طبقه بندی می شود. ابن ماده با نام دیگر گلیسرول، نیز شناخته می باشد و به طور طبیعی از طریق تخمیر الکلی قندها نیز تشکیل می شود. با این حال، بیشترین ماده ای که در بازار موجود است و ما مصرف می کنیم از هیدرولیز چربی ها و روغن ها و در مقادیر کمتر از طریق تخمیر مخمر، شکر یا نشاسته تولید می شود. گلیسیرین به عنوان یک ماده در انواع محصولات غذایی و آشامیدنی برای کمک به حفظ رطوبت، جلوگیری از کریستال شدن شکر و افزایش حجم، نرمی، لطافت، شیرینی و بهبود بافت استفاده می شود. از گلیسیرین در صابون‌سازی، برای تولید صابون های شفاف و در صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده می‌شود. در ساخت مواد منفجره مثل نیترو گلیسیرین، برای روغن‌کاری ابزارها و تاسیسات فلزی و نیز برای جلوگیری از یخ بستن جک های هیدرولیکی از گلیسیرین استفاده می‌شود.

 

انواع گلیسیرین :

گلیسیرین را به روش های مختلفی می ‌توان تولید کرد و از آن استفاده کرد. این ترکیب شیمیایی کاربردی به سه روش گیاهی،حیوانی و آزمایشگاهی تولید می شود که در این قسمت به شرح این سه روش می پردازیم :

گلیسیرین گیاهی :

گلیسیرین گیاهی از چربی های تری گلیسیرید ساخته می شود . برای این منظور چربی گیاهانی که حاوی تری گلیسیرد هستند همچون هسته خرما ، روغن نارگیل ، روغن نخل و … را استخراج می کرده و آن را با بازهای قوی همچون سدیم هیدروکسید ، تحت فشار بالا ، وارد واکنش می کنند . با انجام این فعالیت ، پیوند گلیسیرین از اسیدهای چرب جدا می شود و با آب مخلوط می شود . در نهایت محلول بدست آمده را تصفیه کرده و گلیسیرین تولید می شود .

گلیسیرین حیوانی :

چربی های حیوانی طی واکنش هیدرولیز ، با کمک سدیم هیدروکسید می توانند به گلیسیرین تبدیل شوند . گلیسیرین حیوانی کاربردهای متفاوتی دارد اما از این نوع گلیسیرین بیشتر برای ساخت و تولید انواع صابون ها استفاده می شود .

گلیسیرین آزمایشگاهی یا سنتزی :

در روش سنتزی گلیسیرین می ‌تواند از عصاره قندی نیشکر و ذرت تولید شود . به علاوه از تقطیر جز جزء نفت و پروپیلن نیز می توان گلیسیرین بدست آورد .

همچنین در آزمایشگاه می توان کلروپروپان را هیدرولیز کرده و گلیسیرین با خلوص بیش از ۹۰ درصد را تولید کرد . از آنجایی که گلیسیرین تولید شده به این روش بسیار خالص بوده برای موارد دقیق همچون ساخت داروها مورد استفاده قرار می گیرد.

 

گلیسیرین خوراکی چیست؟

در غذاها و نوشیدنی ها، گلیسرول به عنوان یک روان کننده، حلال و شیرین کننده کاربرد دارد و به ماندگاری مواد غذایی کمک کند. همچنین به عنوان ماده ی افزودنی در غذاهای کم چرب تهیه شده (مثلا کلوچه ها) استفاده می شود. گلیسیرین و آب برای افزایش ماندگاری انواع خاصی از برگ های گیاهی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان یک جانشین برای شکر، دارای انرژی در حدود 27 کیلوکالری به ازای هر قاشق چای خوری (این میزان برای شکر حدود20 کیلو کالری است) و شیرینی آن 60% شکر است. به عنوان یک افزودنی غذایی، گلیسرول با نماد E422 شناخته می شود.

 

کاربردهای گلیسیرین

صنایع داروسازی و آرایشی و بهداشتی مصرف کنندگان اصلی گلیسیرین به شمار می روند. ترکیب فوق در تولید رزین های آلکیدی و صمغ های استری استفاده می شود. این ترکیب نیز در تولید صابون ها کاربرد مهمی دارد و از خشکی پوست ناشی از آن جلوگیری به عمل می آورد.  گرید خوراکی آن در صنایع غذایی (E422) به خصوص در نوشابه ها، شربت ها، چاشنی ها، کنسرو ها، شکلات ها و شیرینی ها، محافظت و نگهداری ماهی ها، میوه ها، شیر و محصولات لبنی به وفور مورد استفاده قرار می گیرد.

 

کاربرد های مراقبت شخصی و دارو شناسی :

شیاف‌ های گلیسرین به عنوان ضد یبوست استفاده می‌شوند. گلیسرول در آماده‌ سازی‌ های مراقبت شخصی و داروشناسی و پزشکی استفاده می‌شود عمدتا به عنوان یک وسیله پیشرفت برقی ، فراهم کردن روغن کاری و به عنوان ماده‌ای که رطوبت را به خود جذب می‌کند استفاده می‌شود. در درمان پیشگیری آلرژی ، شربت‌ های سرما خوردگی ، اکسپکتورانت و اکسیر ، خمیر دندان ، دهان شویه ، محصولات مراقبت پوست ، کرم اصلاح- محصولات مراقبت مو ، صابون و روغن ‌های شخصی مبنی بر آب دیده شده است. در اشکال استفاده جامد مثل قرص‌ها ،گلیسرول به عنوان عامل نگهدارنده قرص استفاده می‌شود. برای مصرف عمومی توسط آمریکا در میان نوشیدنی‌ های الکلی قندی به عنوان یک تغذیه پر کالری طبقه‌ بندی شده است.

گلیسرول یک محتوی از صابون گلیسیرین می‌باشد. روغن ‌های ضروری برای رایحه و عطر خوب اضافه شده است. این نوع از صابون توسط مردم با پوست حساس و آسیب دیده استفاده می‌شود زیرا از خشکی پوست با ویژگی‌های مرطوب‌کنندگی اش جلوگیری می‌کند. رطوبت از طریق لایه ‌های پوست جذب می‌شود و از خشکی زیاد و تبخیر جلوگیری می‌کند . با منافع مشترک گلیسیرین یک جزء معمول در بسیاری از دستورهای نمک‌ های حمام می‌باشد. اگر چه برخی ادعاها که به دلیل ویژگی‌ های جذب رطوبت گلیسیرین است می‌تواند بیشتر یک تاخیر اندازه باشد تا سودی داشته باشد.

گلیسرول می‌تواند به عنوان یک ضد یبوست وقتی که وارد رکتوم در شیاف یا شکل دوز پایین‌تر ۲ تا ۱۰ میلی لیتر استفاده شود. این مخاط مقعد را می‌سوزاند و یک تاثیر هایپروزموتیک دارد. اگر به صورت دهانی استفاده شود اغلب مخلوط شده با آب میوه تا مزه شیرینی اش را کاهش دهد. گلیسرول می‌تواند باعث یک کاهش سریع و موقتی در فشار داخلی چشم شود این می‌تواند برای درمان فوری اولیه فشار چشم شدید مفید باشد.

 

تولید گلیسیرین:

حدودا ۹۵۰۰۰۰ تن گلیسرول در هر سال در آمریکا و اروپا تولید شده است. ۳۵۰۰۰۰ تن از گلیسرول در آمریکا تنها از ۲۰۰۰-۲۰۰۴ تولید شده است. تولید آن در سوخت های بیوزیستی افزایش خواهد یافت. نیاز به جایگزینی ۵٫۷۵ درصد از سوخت های نفتی با سوخت زیستی در تمام ایالت های آمریکا در ۲۰۱۰ دارد و چون گلیسرول یک محصول فرعی در تولید بیو دیزل زیستی می ‌باشد پیش بینی شده که تا سال ۲۰۲۰ تولید آن شش برابر بیش تر از تقاضا خواهد شد.

 

مضرات گلیسیرین برای پوست صورت

در زمان استفاده از گلیسیرین ، باید از لباس مخصوص ، دستکش ، عینک و ماسک استفاده شود . چرا که اگر این ماده شیمیایی در مجاورت پوست انسان قرار بگیرد ممکن است باعث تحریک پوست شود . در این صورت سطح پوست را با آب و صابون شست و شو دهید و همان قسمت را با نرم کننده بپوشانید اما اگر میزان التهاب و سوزش بالا باشد ، باید فوری به پزشک مراجعه کنید و تحت درمان قرار گیرید .

به علاوه اگر این ماده به داخل چشم نفوذ پیدا کند ، بلافاصله در صورت داشتن لنز ، لنز را از چشم فرد خارج کرده و چشم را با آب سرد به صورت کامل شست و شو دهید و فورا به پزشک مراجعه کنید .

بوییدن گلیسیرین

استنشاق و بوییدن گلیسیرین نیز می تواند برای فرد مشکلات ریوی و مشکلات تنفسی ایجاد کند . در صورت استنشاق گلیسیرین فرد را به محیطی آزاد منتقل کنید تا تنفس وی به حالت عادی قرار گیرد . اما گاهی مضرات این ماده می تواند بسیار بیشتر از تنگی نفس باشد ، در این صورت تنفس مصنوعی برای فرد انجام داده و در کوتاه ترین زمان به مراکز درمانی منتقل شود .

در صورت خوردن این ماده شیمیایی می بایست فرد را به استفراغ وادار کنید و فورا به پزشک مراجعه کنید .