گلایسین چیست؟
گلایسین (Glycine) یک اسید آمینه گلوکوژنیک ، غیر ضروری و غیر قطبی است که عملکردهای بسیاری در بدن دارد. گلایسین با فرمول شیمیایی NH2‐CH2‐COOHکوچکترین و ساده ترین آمینواسید موجود است زیرا فقط حاوی یک اتم هیدروژن به عنوان زنجیره جانبی است.
گلیسین یک ماده جامد کریستالی بی رنگ و با طعم شیرین است و تنها اسید آمینه پروتئینوژنیک است. این ماده می تواند در محیط های آبگریز یا آب دوست پایدار باشد.
اگرچه گلایسین می تواند از پروتئین هیدرولیز شده جدا شود ، اما این ماده برای تولید صنعتی مورد استفاده قرار نمی گیرد ، زیرا با فرآیند شیمیایی راحت تر می توان آن را تولید کرد.
دو فرآیند اصلی تولید این آمینواسید شامل آمیناسیون اسید کلرواستریک با آمونیاک است که گلایسین و کلرید آمونیوم را تولید می کند . روش دیگر سنتز اسید آمینه Strecker است که روش اصلی سنتز این آمینواسید در ایالات متحده و ژاپن است و سالانه حدود ۱۵ هزار تن گلایسین از این طریق تولید می شود.
گلایسین یکی از اسید آمینه هایی است که بدن انسان از آن برای تولید پروتئین استفاده کرده و برای رشد و نگهداری بافت ها و سنتز مواد مهمی مانند هورمون ها و آنزیم ها به آن نیاز دارد.
بدن ما به طور طبیعی گلیسین را از سایر اسیدهای آمینه سنتز می کند ولی غذاهای سرشار از پروتئین نیز حاوی این آمینواسید هستند و به عنوان مکمل رژیم غذایی نیز در دسترس است. گلیسین علاوه بر اینکه جزئی از پروتئین ها محسوب می شود ، مزایای فراوانی برای سلامتی دارد.
کشف و تولید:
در سال 1820 برای اولین بار این ترکیب که ساده ترین ساختار را در بین آمینو اسید ها دارد، از هیدرولیز پروتئین بدست آمد. تا سال 1940 در حدود 20 آمینو اسید طبیعی کشف شدند. آمینو اسیدها بر اساس نوع گروه های عاملی که در ساختار خود دارند به دو گروه خنثی و اسیدی تقسیم می شوند که گلایسین جزو آمینو اسیدهای اسیدی طبقه بندی می گردد. در اواخر دهه 1980 میلادی ژاپنی ها با استفاده از یک سری باکتری های خاص موفق به تولید این ماده از اتانول آمین گشتند. در ادامه تلاشها برای تولید بیولوژیکی این ماده در دهه 1990 میلادی شرکت صنایع شیمیایی نیتو آن را با استفاده از تجزیه گلیسین آمین توسط باکتری انجام داد.
عملکردهای گلایسین در بدن
عملکرد اصلی گلیسین سنتز پروتئین ها است. بیشتر پروتئین ها حاوی مقادیر کمی گلیسین هستند ، یک استثناء در این رابطه کلاژن است که به دلیل تشکیل ساختار مارپیچی حاوی حدود ۳۵٪ گلیسین است. در کدهای ژنتیکی ، گلیسین توسط همه کدونهایی که با GG شروع می شوند ، یعنی GGU ، GGC ، GGA و GGG کدگذاری می شود.
این آمینواسید به عنوان یک واسطه بیوسنتز در یوکاریوت ها به عنوان پیش ساز اصلی پورفیرین ها ، از گلیسین و سوکسینیل CoA توسط آنزیم ALA سنتاز سنتز می شود. گلایسین همچنین زیر واحد مرکزی کلیه پورین ها را تشکیل می دهد.
این اسید آمینه یک انتقال دهنده عصبی مهاری در سیستم عصبی مرکزی به ویژه در نخاع ، ساقه مغز و شبکیه است. هنگامی که گیرنده های گلیسین فعال می شوند ، کلرید وارد نورون شده و باعث ایجاد پتانسیل پس سیناپسی مهاری (IPSP) می شود.
کاربردهای گلایسین چیست ؟
گلایسین جهت معلق کردن مواد در آبمیوه ها و آبلیمو در صنایع غذایی کاریرد ویژه ای دارد.
گلیسین به دلیل ارزش غذایی پایین در مواد غذایی خیلی مورد استفاده قرار نمی گیرد ولی به عنوان یک طعم دهنده در صنایع غذایی کاربرد دارد. این آمینواسید طعم شیرین ملایمی دارد و مزه نهایی ساخارین را ماسک می کند.
این ماده همچنین دارای خاصیت نگهدارنده است که ممکن است به دلیل تشکیل کمپلکس با یون های فلزی باشد. مجتمع های فلزی گلیسینات ، به عنوان مثال گلیسینات مس (II) به عنوان مکمل خوراک دام استفاده می شوند.
گلیسین واسطه ای در سنتز انواع محصولات شیمیایی است. این ماده در ساخت علف کش های گلیفوزات ، ایپرودیون ،گلیفوزین و غیره استفاده می شود. این ماده به عنوان واسطه دارویی مانند تیامفنیکلول نیز کاربرد دارد.
این اسید آمینه در تحقیقات آزمایشگاهی یک مؤلفه مهم برای برخی از محلولهای مورد استفاده در روش SDS-PAGE برای تجزیه و تحلیل پروتئین ها است. این ماده به عنوان یک عامل بافری کننده ، حافظ pH و جلوگیری کننده از آسیب دیدن نمونه در حین الکتروفورز عمل می کند.
گلایسین همچنین برای از بین بردن آنتی بادی های حاوی برچسب پروتئینی از غشاهای وسترن بلات استفاده می شود تا اجازه جستجوی پروتئین های بیشمار را از طریق ژل SDS-PAGE به ما بدهد.
این کار باعث می شود داده های بیشتری از یک نمونه استخراج شده ، قابلیت اطمینان داده ها افزایش یابد و میزان پردازش نمونه و تعداد نمونه های مورد نیاز کاهش یابد.
فواید مصرف
گلایسین یکی از آمینواسیدهایی است که برای سنتز گلوتاتیون در بدن مورد استفاده قرار می گیرد. گلوتاتیون یک آنتی اکسیدان طبیعی است که با کاهش سطح رادیکالهای آزاد امکان ابتلا به بیماریها و پیری را کاهش می دهد.
این آمینواسید برای سنتز کراتین در بدن مورد نیاز است که انرژی لازم برای انجام حرکات سریع و کوتاه مانند وزنه برداری را فراهم می کند. تولید کراتین باعث افزایش قدرت عضلانی شما شده و برای سلامت استخوان ها و عملکرد مغز مفید است.
در حالیکه بدن شما بطور طبیعی کراتین را سنتز می کند، مصرف مقدار کم گلیسین ممکن است باعث کاهش تولید کراتین در بدن شود.
گلایسین اسید آمینه اصلی موجود در کلاژن است و کلاژن فراوان ترین پروتئین در بدن شما است بنابراین ، مهم است که به اندازه کافی گلایسین مصرف کنید تا از تولید کلاژن در بدن حمایت شود.
این اسید آمینه تأثیر آرامبخشی بر مغز شما دارد و می تواند با پایین آوردن دمای درونی بدن خاصیت خواب آوری داشته باشد.
تحقیقات نشان داده است که مصرف ۳ گرم گلایسین قبل از خواب ، مدت زمان به خواب رفتن را کاهش داده ، کیفیت خواب را بهبود می بخشد و خواب آلودگی روزانه را کاهش می دهد.
گلایسین همچنین می تواند با جلوگیری از آترواسکلروز و سفت شدن رگ ها از بیماریهای قلبی جلوگیری کند. جالب است بدانید که تحقیقات نشان می دهد که گلیسین با جلوگیری از التهاب می تواند اثرات مضر الکل را بر روی کبد شما کاهش دهد. این آمینواسید همچنین ممکن است تحلیل عضلات را در شرایطی مانند پیری یا سوء تغذیه کاهش دهد.
عوارض گلایسین
گلایسین به راحتی به عنوان یک مکمل غذایی به شکل کپسول یا پودر در دسترس است. اگر دوست ندارید قرص مصرف کنید ، فرم پودری آن به راحتی در آب حل می شود و طعم شیرینی دارد.
مصرف مکمل گلایسین در مقادیر پایین بی خطر است و مطالعات نشان داده است مصرف آن تا ۹۰ گرم در روز طی چند هفته هیچ عوارض جانبی جدی در پی ندارد. دوز استاندارد توصیه شده گلایسین در این مطالعات حدود ۳-۵ گرم در روز است