کربنات سدیم یک ترکیب شیمیایی غیر آلی است.این ماده همان چیزی است که به عنوان خاکستر سودا شناخته می شود.

خاکستر سودا از ترونا استخراج می شود. ترونا یک نمک مضاعف است که حاوی سدیم کربنات و سدیم هیدروژن کربنات است که در نتیجه مجموعه ای از فرایندهای تبخیر در دریاچه ها به وجود می آید.

سدیم کربنات که اغلب جوش شیرین یا خاکستر سودا نامیده می شود مهمترین ماده شیمیایی سنگین  است.

مزیت بزرگ آن نسبت به هیدروکسید سدیم این است که خورنده نیست و بنابراین از نظر ایمنی کار با آن ایمن تر است.

فرمول کربنات سدیم

کربنات سدیم نمکی دیازونیوم از اسید کربنیک با فرمول شیمیایی Na2CO3 است.

همچنین به عنوان کریستال سودا ، خاکستر سودا ، جوش شیرین شناخته می شود.

این ترکیب غیر آلی محلول در آب است و وقتی در آب حل شود ، اسید کربنیک و هیدروکسید سدیم تشکیل می دهد. در شکل خالص آن ، پودر سفید و بدون بو است. این ماده یک باز قوی است و به عنوان ضد اسید عمل می کند.

خواص شیمیایی کربنات سدیم

سدیم کربنات بی آب نسبت به گرما پایدار است. در ۸۵۲ درجه سانتیگراد بدون تجزیه ذوب می شود.

محلول های آبی  سدیم کربنات به دلیل هیدرولیز که یون های OH– (aq) آزاد می کند ، ملایم قلیایی هستند.

Na2CO3 (s) + 2H2O (l) → H2CO3 (aq) + 2Na + (aq) + 2OH– (aq)

محلول های آبی سدیم کربنات دی اکسید کربن را از هوای تشکیل دهنده سدیم هیدروژن کربنات جذب می کنند.

Na2CO3 (aq) + H2O + CO2 (g) N 2NaHCO3 (aq)

۴- سدیم کربنات با اسیدهایی مانند اسیدهای گیاهی ضعیف مانند آب آهک که دی اکسید کربن آزاد می کند واکنش نشان می دهد.

Na2CO3 (aq) + 2H + (aq) N 2Na + (aq) + H2O (l) + CO2 (g)

Na2CO3 (aq) + 2HCl (aq) → 2NaCl (aq) + H2O (l) + CO2 (g)

ساختار کربنات سدیم

ساختار مولکول های کربنات سدیم در زیر نشان داده شده است. می توان خاطر نشان کرد که هر مولکول  سدیم کربنات شامل ۲ اتم سدیم ، ۳ اتم اکسیژن و یک اتم کربن است.

هر کاتیون سدیم دارای بار ۱+ است در حالی که آنیون کربنات پلی اتمی دارای بار خالص به بزرگی -۲ است. بنابراین سدیم کربنات یک مولکول با بار خنثی است.

کاربرد کربنات سدیم Na2CO

موارد استفاده سدیم کربنات در زیر ذکر شده است.

عمده ترین کاربردهای سدیم کربنات،در تولید مواد شیمیایی است.

در ساخت مواد شوینده ، صابون ، کاغذ استفاده می شود.

همچنین در ساخت شیشه آب (سیلیکات سدیم) ، بوراکس ، سدیم فسفات و بسیاری دیگر از ترکیبات سدیم استفاده می شود.

به عنوان ماده مرطوب کننده در صنعت آجر استفاده می شود

به عنوان ماده کف کننده در خمیر دندان استفاده می شود

به عنوان اصلاح کننده PH استفاده می شود

این ماده به عنوان نرم کننده آب استفاده می شود – آب سختی که از یون های منیزیم و کلسیم تشکیل شده توسط کربنات رسوب می کند.

به عنوان معرف آزمایشگاهی برای استاندارد سازی اسیدها و به عنوان معرف تحلیلی کاربرد دارد.

سدیم کربنات ممکن است خطرات سلامتی و ایمنی را به همراه داشته باشد.

استنشاق این ماده شیمیایی می تواند منجر به عوارض جانبی مانند تحریک دستگاه تنفسی ، سرفه ، تنگی نفس و ادم ریوی شود.

نام رایج کربنات سدیم چیست؟

ترکیب غیر آلی با فرمول Na2CO3 سدیم کربنات ، Na2CO3 است که به عنوان جوش شیرین ، خاکستر سودا و بلورهای سودا نیز شناخته می شود.