مونوپروپیلن گلایکول چیست؟

مونو پروپیلن گلیکول با نام لاتین Mono propylene Glycol  نوعی ترکیب آلی محسوب می شود که جزو خانواده گلیکول ها به حساب می آید‌. این محصول شیمیایی در گریدهای مختلف همچون گرید صنعتی و گرید خوراکی مورد توجه همگان قرار دارد.

مونوپروپیلن گلیکول که از پروپیلن اکسید گرفته شده است، با نام مترادف شیمیایی (MPG) شناخته می شود. مونو پروپیلن گلایکول دارای فرمول شیمیایی C₃H₈O₂ می باشد. این ترکیب، مایعی بی رنگ، چسبناک و بدون بو است که در تمام نسبت ها بسیار مرطوب می باشد. این ماده با آب، الکل ها، استرها، کتون ها و آمین ها حل می شود و قابلیت اختلاط محدودی با هالوژن ها دارد.

هیدروکربن ها و با هیدروکربن های آلیفاتیک قابل اختلاط نیست

تولید مونو پروپیلن گلیکول:

مونوپروپیلن گلیکول (MPG) مشتقی از پروپیلن اکسید (PO) است و طی فرآیند دو مرحله ای تولید می شود. اولین مرحله واکنش پروپیلن اکسید با آب است که مخلوط مونوپروپیلن گلایکول و دی پروپیلن را تولید می کند. گلیکول (DPG) در مرحله دوم تقطیر و تصفیه می شود.

پروپیلن گلیکول با پروپیلن اکسید واکنش می دهد و اولیگومرها و پلیمرهایی که برای تولید پلی اورتان استفاده می شوند، را تشکیل می دهد.

واکنش بین اکسید پروپیلن و آب در دمای 200 درجه سانتیگراد و فشار 12 بار انجام می شود. مقدار آب کنترل می شود تا تولید MPG را ترجیح دهد. مخلوط واکنش در اثر تبخیر از بدن کم می شود و گلیکول های مختلف توسط تقطیر جدا می شوند.

علاقه زیادی به تولید PG از منابع تجدیدپذیر مانند گلیسیرین وجود دارد. گلیسیرین یک محصول جانبی در تولید بیودیزل است و با رونق گرفتن در پروژه های بیودیزل، تلاش زیادی برای یافتن کاربردهای جدید گلیسیرین در حال انجام است. به عنوان مثال، فرایندی برای تبدیل گلیسیرین طبیعی به PG توسط دانشگاه میزوری ایجاد شده است. ادعا می شود که نرخ تبدیل در حدود 75٪ کارآمد است.

 

آیا مونوپروپیلن گلیکول همان پروپیلن گلیکول است؟

بله PGپروپیلن گلیکول فقط نام دیگری برای MPG است (مونوپروپیلن گلیکول) بنابراین دقیقاً همان ماده شیمیایی است.

 

انواع مونوپروپیلن گلیکول:

گرید بهداشتی مونو پروپیلن گلیکول  USP: با درجه خلوص فوق العاده بالا، این درجه MPG در صنایع غذایی، طعم دهنده ها، داروسازی، لوازم آرایشی و سیگار الکترونیکی استفاده می شود.

گرید صنعتی مونو پروپیلن گلیکول: درجه MPG معمولاً در محصولات ضد یخ، خنک کننده، مایع زدایی و به عنوان چیلر گلیکول استفاده می شود.

گرید خوراکی مونو پروپیلن گلیکول: این درجه MPG در اروپا تولید و تحت FEMAS طرح تضمین مواد غذایی برای استفاده در کاربردهای خوراک دام ثبت شده است.

حلالیت:

اگر مونو پروپیلن گلیکول را از نظر حلالیت بررسی کنیم، می بینیم که این ماده در آب، دی اتیل اتر، کلروفرم و اتانول محلول است.

کاربرد مونو پروپیلن گلیکول:

45درصد پروپیلن گلیکول تولید شده به عنوان ماده اولیه شیمیایی برای تولید رزین های پلی استر غیر اشباع استفاده می شود. در این راستا، پروپیلن گلیکول با مخلوطی از آن هیدرید مالئیک اشباع نشده و اسید ایزوفتالیک واکنش می دهد و یک کوپلیمر می دهد. این پلیمر تا حدی غیر اشباع تحت پیوند بیشتری برای تولید پلاستیک های ترموست قرار می گیرد.

 

طیف گسترده ای از کاربردها برای MPG در انواع صنایع مختلف وجود دارد از جمله:

استفاده در کشاورزی

در صنعت آرایشی و بهداشتی برای تولید مواد آرایشی

ساخت خنک کننده ها و مواد یخ زدایی

ساخت سیگار الکترونیکی و محصولات بخاری

در صنعت غذا و دارو

برای ساخت محصولات مراقبت های شخصی از جمله مرطوب کننده ها، شامپوها، ژل های دوش، عطرها و صابون ها استفاده می شود.

رنگ و جوهر

در خوراک دام به عنوان دارو برای کمک به فرمولاسیون گلوکز در شیر گاو

به عنوان یک منبع انرژی در دسترس در درمان و پیشگیری از کتوزیس عمل می کند.

به عنوان حامل در آب ویپ

جهت حفظ رطوبت در محصولات

به عنوان رقیق کننده عطر

در صنایع غذایی به عنوان نگهدارنده جهت ماندگاری طولانی برای حفظ رطوبت و حفظ کیفیت وجود دارد.

در صورت مخلوط شدن با پروپیلن گلیکول، نقطه انجماد آب کاهش می یابد. بنابراین، به عنوان یک عامل کاهش دهنده انجماد در یخ زدایی ها و تولید مایعات ضد یخ استفاده می شود.

در مایع انتقال حرارت

به منظور کاهش خطرات ناشی از خوردگی فلزات

در تولید پلی استر غیر اشباع

در رزین هایی مانند وان حمام، قایق های کوچک و مخازن و لوله های آب و غیره به کار می رود.

به منظور افزایش مدت زمان خشک شدن در رنگ و پوشش ها مانند رنگ های معماری اکریلیک پایه آب

شوینده ها مایعات هیدرولیک

در انواع خوراکی ها مانند نوشیدنی های حاوی قهوه، شیرین کننده های مایع، بستنی، لبنیات و نوشابه استفاده می شود.

در دستگاه های بخار ساز که برای تحویل داروها یا محصولات مراقبت شخصی استفاده می شوند، غالباً پروپیلن گلیکول در بین مواد تشکیل دهنده خود، دارند.

به عنوان یک مرطوب کننده (E1520) در ضدعفونی کننده های دست مبتنی بر الکل، از آن استفاده می شود.

به عنوان حلال و حامل در داروهای نامحلول در آب استفاده می شود.

همراه با گلیسیرین گیاهی به عنوان ماده اصلی (کمتر از 1 تا 92٪) در مایعات الکترونیکی مورد استفاده در سیگارهای الکترونیکی، جایی که به صورت آئروسل در آمده و به دود شباهت دارد. این ماده به عنوان حامل موادی مانند نیکوتین و کانابینوئیدها و همچنین برای ایجاد بخار شبیه دود عمل می کند.

به عنوان یک عامل کاهش دهنده یخ برای یخ دوغاب

برای به دام انداختن و حفظ حشرات (از جمله به عنوان نگهدارنده)

برای ایجاد دود و مه تئاتر در جلوه های ویژه برای فیلم و سرگرمی زنده. اصطلاحاً “دستگاه های دود” یا “خطرات” مخلوطی از PG و آب را بخار می کنند تا توهم دود ایجاد کنند.

 

آیا مونو پروپیلن گلیکول برای سلامت انسان خطر دارد؟

عموما مونو پروپیلن گلیکول را ماده ای بی خطر برای سلامت انسان می دانند و بی خطر بودن این ترکیب شیمیایی را سازمان غذا و داروی آمریکا به تایید رسانده است‌. به همین علت می توان از آن در صنایع غذا و دارو استفاده کرد.

همچنین این ترکیب شیمیایی برای بدن انسان بی ضرر است . مگر آن که تعداد دفعات متعددی در مجاورت پوست انسان قرار گیرد. در این صورت می تواند باعث تحریک پوست فرد شود.