نام های دیگر: هیدروکسید سدیم، سود جامد پرک، سود کاستیک، سودپرک

سودپرک ماده ای جامد ، سفید رنگ، فاقد بو و به شکل پولک های سفید رنگ است که به راحتی رطوبت هوا را جذب می کند و دچار چسبندگی می شود.

سود پرک یک باز قوی و بسیار سود پرک ماده ای واکنشگر است که دمای ذوب آن ۱۳۹۰ درجه سانتی گراد است. این ماده به شدت جاذب رطوبت است و با رطوبت موجود در هوا واکنش می دهد بنابراین باید در نگهداری آن دقت کرد.

سود سوزآور یا کاستیک سودا در آب، اتانول و متانول به خوبی حل می شود و یک ماده بسیار خورنده برای ترکیبات آلی و غیر آلی است.این ماده با یک واکنش گرمازا در آب حل شده و خاصیت خورندگی آن به حالت محلول بیشتر می شود.

خواص و ویژگی ها 

این ماده عموما به شکل خالص NaOH اطلاق می شود که به صورت جامد ورقه ای (یا گرانول ) و سفید رنگ وجود دارد. این ترکیب در بسیاری از صنایع کاربرد فراوانی دارد و به عنوان یکی از مواد اساسی در آزمایشگاه های شیمی شناخته می شود.

از این ماده برای تست شناسایی فلزات، شمارش تعداد کاتیون ها ، تولید و پردازش واکنش های شیمیایی در آزمایشگاه ها استفاده می گردد.

در دمای اتاق و به صورت معمول سدیم هیدروکسید کریستالی سفید رنگ، بی بو و با خاصیت جذب کنندگی رطوبت هوا می باشد. هنگام خنثی سازی این ماده با اسید و یا محلول کردن آن در آب گرمای قابل توجهی آزاد می شود که ممکن است برای اشتعال پذیری بعضی مواد کافی باشد و سبب آتش سوزی گردد. استفاده از این ترکیب عموما به صورت جامد گرانوله ،پرک و یا سود مایع می باشد. لازم به ذکر است که این ماده در حالت مایع با دارا بودن خلوص 48 الی 50 درصد دارای بیشترین مقدار غلظت از این ماده می باشد. اما در حالت جامد با خلوص های بالا حتی تا حدود 99.9% نیز تولید می گردد.

ترکیب فوق اغلب برای تولید صابون، کاغذ، مواد منفجره، مواد رنگی و فراورده های نفتی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از دیگر کاربرد های این محصول می توان به پردازش پنبه و فلزات، شست و شو و سفید سازی، پوشش های اکسیدی، آبکاری الکتریکی و… اشاره نمود.

 

روش تولید سود پرک چگونه است؟

الکترولیز محلول سدیم کلرید

فرایند اصلی تولید سود سوز آور، الکترولیز محلول‌ های سدیم کلرید در انواع ظروف الکترولیتی است. به عنوان مثال در فرایند پیل جیوه کاستنر- کلنر که به دلیل سمیت جیوه منسوخ شده است جریانی از جیوه به عنوان کاتد استفاده می ‌شود و ملغمه سدیم بدست آمده و پس از ترکیب با آب سود پرک را ایجاد می کند.

پیل دیافراگم فرایند معروف دیگری برای تولید این ترکیب شیمیایی است که در آن الکترولیت از آند به کاتد حرکت می‌ کند و سدیم هیدروکسید، گاز کلر و هیدروژن تولید می ‌شود.

 

_ کاربردهای دیگر سود پرک عبارتند از:

صنعت خمیر و کاغذ

صنایع رنگرزی و دارویی

پردازش آلومینیوم

تولید صابون و مواد شوینده

صنعت نفت

تولید پلاستیک.

این ماده یک محصول مشترک در هنگام تولید کلر در فرایند کلر آلکالی به حساب می آید و خوردن آن خطرناک است و می تواند منجر به آسیب به بافت های انسان شود.

برای از بین بردن چربی ها و گرفتگی لوله ها با چربی از این ماده استفاده می نمایند. سود پرک به صورت جامد و یا مایع می تواند چربی ها را به صابون تبدیل نماید و سپس آن ها را در آب حل کند و موجب تمیزی سطوح از چربی ها گردد.

هنگام حل کردن سود پرک در آب ظرف واکنش بسیار داغ میکند زیرا این واکنش بسیار گرمازا است

 

روش استفاده 

برای بسیاری از موارد لازم است که ابتدا کاستیک سودا را در آب حل کرد. به دلیل خطراتی که انجام این کار می تواند داشته باشد انجام این عمل باید با احتیاط و طبق دستور العمل های ایمن صورت پذیرد.

قبل از کار با این ماده استفاده از ماسک  ، دستکش و عینک ضروری است.

 

شرایط نگهداری

این ماده باید جدا از مواد شیمیایی دیگر از جمله اسید ها، پراکسید های آلی، مواد منفجره، فلزات و…ذخیره سازی شود. sodium hydroxide را در ظروف استوانه ای از جنس فولاد ذخیره سازی می کنند اما استفاده از مخازنی از جنس رزین های مصنوعی مقاوم به ترکیبات قلیایی بیشتر توصیه می گردد.لازم است برای جلوگیری از خوردگی ظروف فولاد، انجماد محصول و جذب رطوبت، ظروف ذخیره سازی را در محیط های خشک نگهداری کرد. محیط نگهداری این ماده باید عایق و از تهویه مناسب و سیستم گرمایشی برخوردار باشد .همچنین مکان های نگهداری سود پرک باید امکان دسترسی به مقدار زیادی آب را داشته باشند تا بتوان در صورت ریخته شدن سدیم هیدروکسید،خطر آن را خنثی نمود.