ایزوبوتانول چیست ؟
ایزو بوتانول ، یک الکل چهار کربنه با فرمول شیمیایی C4H10O است. که به صورت مایع بی رنگ ، بی بو و اشتعال پذیر دیده می شود.
ایزومر : n-بوتانول ، ۲-بوتانول و ترشیو-بوتانول
ویژگی و خواص
*شکل ظاهری : به صورت مایعی بی رنگ در محیط ظاهر می شود.
*دانسیته (چگالی) : 0.802 گرم بر سانتی متر مکعب
*مخفف : به صورت i-BuOH و با علامت اختصاری IBA نشان داده می شود.
*بو : دارای بوی مشخص قوی مانند بوی شراب است.
*وزن مولکولی : 74.12 گرم بر مول
*نقطه ذوب : 108 – درجه سانتیگراد
*نقطه جوش : 107.89 درجه سانتیگراد
*نقطه اشتعال : 85-100 درجه فارنهایت
*انواع ایزومرها : بوتانول های دیگر ، شامل: -nبوتانول، دوبوتانول و تری-بوتانول است.
*انحلال پذیری : انحلال پذیری آن در آب کم است ، ولی در اکثر حلال های آلی نظیر استون یا اتانول مخلوط می شود. به عنوان مثال : پروپانول و متانول می توانند با ایزوبوتیل الکل ترکیب شوند.
*CAS : 78-83-1
ساختار مولکولی
ایزوبوتانول یک آلکیل الکل است که پروپان -1-ال جایگزین یک گروه متیل در موقعیت 2 می شود.
کاربرد ایزوبوتانول و n-بوتانول
کاربردهای این ماده مشابه یکدیگر می باشد. کاربردهای اصلی این دو ترکیب مشابه ، شامل موارد زیر می باشد.
*در تصفیه خانه (ایزوبوتانول ارزش بیشتری نسبت به اتانول در تصفیه خانه ها دارد. زیرا از انرژی بیشتری برخوردار است. (26%))
*در لوله ها (برخلاف اتانول که 100٪ با آب قابل مخلوط می شود ، ایزوبوتانول حلالیت محدودی دارد و از جمله مزایای دیگر ، باعث ایجاد ترک خوردگی در لوله ها نمی شود.)
*سوخت (میزان اکسیژن کمتر آن باعث می شود مقادیر بیشتری در بنزین مخلوط شود. با تولید یک نوع مشابه بنزین در میزان 2.7 درصد اکسیژن برای پالایشگاه ها ، محدودیت های ترکیبی اتانول را برطرف می کند.)
*در استخراج مواد دارویی
*در تولید استر ، حلال ، رنگ و لاک
*به عنوان افزودنی جهت ایجاد جرقه و اشتعال در موتورهای گازوئیلی احتراقی کاربرد دارد.
*به عنوان حلال در صنعت رنگ و نساجی
*به عنوان سوخت زیستی
*به عنوان حلال و خوراک ورودی در تهیه انواع حلال شیمیایی
*در سنتز استر
*به عنوان رقیق کننده و روان کننده
*در صنعت ملامین (در تولید لاک ضد اسید)
*به عنوان بهبود دهنده و مواد افزودنی در تهیه رنگ های رزین آلکید
*به عنوان حلال در تهیه جوهر رنگ
*در تهیه پاک کننده ها و براق کننده های سطوح
*در تولید ضدیخ (جهت جلوگیری از یخ زدن کاربراتور استفاده می شود)
در تولید پارا زایلین
*به عنوان مواد اولیه در تولید ترکیبات ممانعت کننده خوردگی در روغن های موتور
*در روش های جداسازی کروماتوگرافی لایه نازک
*در صنایع غذایی
*در حلال های رنگ
*در پولیش خودرو
*به عنوان حذف کننده جلا از سطوح
*به عنوان افزودنی سوخت بنزین
*جهت محافظت از رنگ خودرو و افزایش براقیت استفاده می شود.
ایزوبوتانول چگونه ساخته می شود ؟
امروزه ، ایزو بوتانول از سوخت های فسیلی تولید می شود.
ایزوبوتا نول از ، کربونیلاسیون پروپیلن به دست می آید.این روش به طور صنعتی توسط دو روش صورت می گیرد.
هیدروفورمیلاسیون ، رایجترین روش تولید این ماده شیمیایی است. در این روش مخلوطی از ایزوبوتیرآلدئیدها به دست می آید.
CH3CH = CH2 + CO + H2 ——> CH3CH2CH2CHO
واکنش فوق ، توسط تجمع کبالت یا رودیم کاتالیز می شود. آلدئیدهای به دست آمده ، به الکل ها هیدروژن چسبیده و سپس جدا شده و سپس از هم جدا می شوند. در کربنیلاسیون ، همان محصولات حاصل می شوند ، اما هیدروژناسیون با واکنش تغییر آب و گاز صورت می گیرد.
علامت های موجود در MSDS
واژه سیگنال (CLP) : خطر
H226 : مایع و بخار قابل اشتعال
H315 : باعث تحریک پوست می شود.
H318 : باعث آسیب جدی چشم می شود.
H335 : ممکن است باعث تحریک دستگاه تنفسی شود.
H336 : ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود.
اظهارات احتیاطی (CLP) : P261 : از تنفس گرد و غبار / بخار / گاز/غبار / بخار / اسپری خودداری کنید.
P280 : از دستکش محافظ / لباس محافظ /محافظ چشم / محافظ صورت استفاده کنید.
P305+P351+P338 : در صورت تماس با چشم: با احتیاط چند دقیقه آن را با آب شست و شو دهید. (لنز را از چشم خارج کنید و به شستشو ادامه دهید.)
ذخیره سازی
حمل : ظروف خالی حاوی ایزو بوتانول را با دقت حمل کنید. زیرا بخارات باقی مانده قابل اشتعال هستند.
سیگار کشیدن ، در حین جابه جایی مواد ممنون است.
از تنفس گرد و غبار / بخار / گاز / غبار / بخار / اسپری خودداری کنید.
مکان استفاده : خارج از منزل و در مکان های مجهز به دستگاه تهویه هوا استفاده شود.
اقدامات بهداشتی : در صورت تماس با ایزو بوتانول ، دست ها را به طور کامل شست و شو دهید.
ایمنی و خطرات
ایزوبوتانول یکی از ترکیباتی است که کمترین سمیت را در بین بوتانول ها با LD50 ، ۲۴۶۰ میلی گرم بر کیلوگرم (موش ، خوراکی) دارد. با اینحال در مارس ۲۰۰۹ ، دولت کانادا ممنوعیت استفاده از این ماده در مواد آرایشی را اعلام کرد.
توجه داشته باشید که تماس پوستی ، بلع و استنشاق این ماده برای انسان خطرناک است و باعث تحریک پوست و آسیب چشم ها و تحریک سیستم تنفسی می شود.
این ماده باعث واکنش های آلرژیک پوستی شده و قرار گرفتن در معرض آن می تواند باعث کاهش فعالیت سیستم عصبی مرکزی ، گیجی و خواب آلودگی شود.
مصرف آب حاوی مقادیر بسیار زیاد این الکل بطور روزانه در طی ماهها ممکن است باعث مشکلات تولید مثلی در مردان شود ولی تاکنون هیچ شواهدی در رابطه با آسیب ژنتیکی و سرطانزایی این ماده بدست نیامده است.